Tổng Giám đốc ABBank Phạm Duy Hiếu nhìn nhận, văn hóa tín dụng dựa vào tài sản đảm bảo đã hình thành khá lâu trong hệ thống ngân hàng. Việc chuyển sang mô hình mới đòi hỏi thay đổi tư duy thẩm định và kiểm soát rủi ro.
"Khuyến khích các tổ chức tài chính, tín dụng cho vay dựa trên cơ sở thẩm định phương thức sản xuất kinh doanh, phương án mở rộng thị trường đầu ra, cho vay dựa trên dữ liệu, dòng tiền, chuỗi giá trị, xem xét các tài sản bảo đảm bao gồm cả động sản, tài sản vô hình, tài sản hình thành trong tương lai và hình thức cho vay tín chấp", Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị nêu rõ. Đây được coi là một trong những định hướng "cởi trói" cho hàng loạt dự án, doanh nghiệp và cả tổ chức tín dụng (TCTD) trong quá trình sản xuất kinh doanh.
Không phải đến khi Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị được ban hành thì câu chuyện cấp tín dụng không tài sản đảm bảo mới được nhắc tới. Tuy nhiên, Nghị quyết đã tạo thêm động lực để các TCTD thay đổi cách tiếp cận, từng bước rời khỏi vùng an toàn lâu nay là thẩm định dựa vào tài sản đảm bảo để chuyển sang cấp tín dụng dựa trên tín nhiệm, dòng tiền và hiệu quả kinh doanh.
Trao đổi với Người Đưa Tin (NĐT), ông Phạm Duy Hiếu - Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) đánh giá đây là bước đi đột phá trong việc khơi thông dòng vốn cho nền kinh tế. Tuy nhiên, để Nghị quyết đi vào thực tế cần có sự phối hợp thể chế, dữ liệu từ Nhà nước, đầu tư công nghệ từ ngân hàng và nỗ lực của doanh nghiệp.
5 rào cản thay đổi văn hóa tín dụngNĐT: Ông đánh giá như thế nào về chủ trương khuyến khích các TCTD mở rộng phương thức cho vay theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị?Ông Phạm Duy Hiếu: Đây là một bước đi đột phá, phù hợp với xu thế quốc tế và có ý nghĩa then chốt trong việc khơi thông dòng vốn cho nền kinh tế, nhất là đối với khu vực doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) và hộ kinh doanh – những đối tượng thường gặp khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu về tài sản đảm bảo truyền thống.
Việc chuyển đổi này không chỉ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có phương án kinh doanh khả thi, quản trị tốt nhưng thiếu tài sản thế chấp có thể tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng một cách công bằng hơn mà còn thúc đẩy các doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch, hiệu quả hoạt động và uy tín kinh doanh.
Ông Phạm Duy Hiếu - Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank).
NĐT: Trên thực tế, những khó khăn và rào cản nào đang cản trở việc ngân hàng áp dụng rộng rãi mô hình tín dụng trên thưa ông?Ông Phạm Duy Hiếu: Thứ nhất, hạ tầng dữ liệu và thông tin tín nhiệm là yếu tố nền tảng, cũng là thách thức lớn nhất. Hiện nay, hệ thống thông tin tín dụng quốc gia tuy đã có những bước phát triển nhưng dữ liệu về DNNVV và hộ kinh doanh, đặc biệt là các thông tin phi tài chính phản ánh uy tín, năng lực quản trị, dòng tiền thực tế… còn khá phân tán, thiếu tính hệ thống, thiếu chuẩn hóa và chưa đủ độ sâu, rộng.
Nhiều doanh nghiệp trong nhóm này chưa có hệ thống quản trị, kế toán, báo cáo tài chính đủ minh bạch và chuẩn mực, gây ra tình trạng thông tin bất đối xứng khiến ngân hàng gặp khó khăn trong xác minh và đánh giá mức độ tín nhiệm một cách toàn diện.
Thứ hai, về kỹ thuật đánh giá rủi ro và chi phí thẩm định. Việc xây dựng và vận hành các mô hình định lượng rủi ro tín dụng phức tạp dựa trên uy tín và dòng tiền đòi hỏi nguồn lực đầu tư lớn về công nghệ, dữ liệu và nhân sự chất lượng cao.
Chi phí thẩm định cho các khoản vay không có hoặc có ít tài sản đảm bảo thường cao hơn so với các khoản vay truyền thống. Bên cạnh đó, việc đánh giá uy tín và đặc biệt là dự báo dòng tiền của DNNVV vốn chịu nhiều ảnh hưởng từ biến động thị trường tiềm ẩn tính không chắc chắn và yếu tố chủ quan cao hơn, làm tăng rủi ro tiềm ẩn cho ngân hàng nếu mô hình đánh giá chưa thực sự hiệu quả.
Thứ ba, mặc dù Nghị quyết 68 đã đưa ra định hướng quan trọng nhưng hệ thống văn bản pháp quy liên quan đến hoạt động cấp tín dụng, xử lý nợ xấu… vẫn cần được tiếp tục hoàn thiện để tạo hành lang pháp lý rõ ràng, thuận lợi hơn cho việc triển khai các sản phẩm tín dụng không dựa hoàn toàn vào tài sản đảm bảo. Cơ chế xử lý nợ đối với các khoản vay tín chấp hiện còn phức tạp và kém hiệu quả hơn so với các khoản vay có tài sản đảm bảo.
Văn hóa tín dụng dựa nhiều vào tài sản đảm bảo đã hình thành khá lâu trong hệ thống ngân hàng.
Thứ tư, về văn hóa tín dụng và năng lực nội tại. Phải thừa nhận rằng, văn hóa tín dụng dựa nhiều vào tài sản đảm bảo đã hình thành khá lâu trong hệ thống ngân hàng. Việc chuyển đổi sang mô hình mới đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy thẩm định, chấp nhận rủi ro có kiểm soát và quy trình nội bộ của các ngân hàng. Cùng với đó là yêu cầu nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ tín dụng về kỹ năng phân tích, đánh giá dòng tiền, thẩm định uy tín và quản lý rủi ro phi tài chính.
Thứ năm, bản thân doanh nghiệp cũng cần chủ động nâng cao năng lực quản trị, tính minh bạch trong hoạt động, chuẩn hóa sổ sách kế toán, xây dựng phương án kinh doanh khả thi và chủ động hợp tác cung cấp thông tin cho ngân hàng. Sự chủ động và chuyên nghiệp từ phía doanh nghiệp là yếu tố quan trọng để xây dựng lòng tin và tạo thuận lợi cho quá trình thẩm định tín dụng.
Để vượt qua những rào cản này, cần có sự chung tay, phối hợp đồng bộ giữa Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, các bộ ngành trong việc hoàn thiện thể chế, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia; sự đầu tư mạnh mẽ của các ngân hàng thương mại vào công nghệ, mô hình và con người; và sự nỗ lực tự thân của cộng đồng doanh nghiệp.
Tự động hóa quy trình cấp tín dụngNĐT: ABBank đã và đang triển khai những giải pháp cụ thể nào để từng bước hiện thực hóa cơ chế cấp tín dụng dựa trên tín nhiệm và dòng tiền?Ông Phạm Duy Hiếu: Về hạ tầng công nghệ và kết nối dữ liệu, chúng tôi đang đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng một hệ thống hạ tầng công nghệ tích hợp, sẵn sàng kết nối qua API mở với các cơ sở dữ liệu quan trọng như Thuế, Bảo hiểm xã hội, Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia và các nền tảng dữ liệu khác.
Song song đó là triển khai hệ thống xử lý dữ liệu lớn và ứng dụng các kỹ thuật khai phá dữ liệu tiên tiến để có thể thu thập, chuẩn hóa và phân tích hiệu quả thông tin đa chiều về khách hàng, bao gồm cả các dữ liệu phi truyền thống.
Chúng tôi cũng đang nghiên cứu và áp dụng các mô hình chấm điểm tín dụng nội bộ hiện đại, có khả năng phân tích các nguồn dữ liệu đa dạng như lịch sử nộp thuế, tình hình đóng bảo hiểm xã hội, dòng tiền qua tài khoản ngân hàng, uy tín giao dịch với đối tác… Dữ liệu được chuẩn hóa và các mô hình đánh giá tiên tiến là nền tảng để ngân hàng tự động hóa quy trình phê duyệt tín dụng.
ABBank cũng tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo và học máy (Machine Learning) trong việc phân tích, nhận diện rủi ro tín dụng theo thời gian thực, hỗ trợ quá trình ra quyết định cấp tín dụng nhanh chóng, khách quan và chính xác hơn, giảm dần sự phụ thuộc vào tài sản đảm bảo truyền thống.
Dữ liệu được chuẩn hóa và các mô hình đánh giá tiên tiến là nền tảng để ngân hàng tự động hóa quy trình phê duyệt tín dụng. Điều này không chỉ giúp rút ngắn đáng kể thời gian xử lý hồ sơ mà còn cho phép chúng tôi thiết kế các gói tín dụng linh hoạt, phù hợp hơn với nhu cầu của DNNVV, doanh nghiệp siêu nhỏ và doanh nghiệp khởi nghiệp, đặc biệt là những đơn vị có dòng tiền tốt, hoạt động minh bạch thể hiện qua dữ liệu từ cơ quan thuế, hóa đơn điện tử…
Ngoài ra, ABBank xác định việc hợp tác chặt chẽ với CIC và các tổ chức xếp hạng tín nhiệm uy tín là chiến lược quan trọng để làm giàu cơ sở dữ liệu, nâng cao chất lượng thẩm định. Ngân hàng cũng sẵn sàng tham gia vào hệ sinh thái tín dụng mở, chia sẻ và khai thác dữ liệu một cách có trách nhiệm, minh bạch và tuân thủ tuyệt đối các quy định pháp luật về bảo mật thông tin, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Tôi tin rằng, với những nỗ lực đầu tư bài bản vào công nghệ, dữ liệu và quy trình, cùng với sự hoàn thiện về cơ chế chính sách và sự chủ động của doanh nghiệp, việc chuyển đổi sang mô hình tín dụng dựa trên tín nhiệm và dòng tiền sẽ sớm được triển khai rộng rãi, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân và nền kinh tế đất nước nói chung.
Cảm ơn bạn đã quan tâm đến nội dung trên. Hãy tặng sao để tiếp thêm động lực cho tác giả có những bài viết hay hơn nữa.
Đã tặng: 0
Tặng sao cho tác giả
Hữu ích5
Hấp dẫn
10
Đặc sắc
15
Tuyệt vời
